Thai Bioinformatics e-Magazine

สวัสดีครับ วันนี้ผมขอแนะนำหนังสือเล่มหนึ่งเกี่ยวกับ bioinformatics ครับ หนังสือเล่มนี้ชื่อ Understanding Bioinformatics ครับ แต่งโดย Marketa Zvelebil และ Jeremy O Baum อันที่จริงหนังสือเล่มนี้ก็ไม่ใช่หนังสือใหม่อะไรมากมายครับ เพราะออกวางจำหน่ายมาประมาณ 3 ปีแล้ว (ตีพิมพ์ตั้งแต่เดือนสิงหาคม ปี 2007) เนื้อหาของหนังสือเล่มนี้ ค่อนข้างละเอียด เหมาะกับนักศึกษาระดับปริญญาโทและเอกที่สนใจวิชา bioinformatics สำหรับผู้เริ่มต้นอาจจะรู้สึกว่ารายละเอียดมากเกินความต้องการ แต่ถ้าท่านมีพื้นความรู้ทาง bioinformatics มาบ้าง ผมแนะนำให้มีหนังสือเล่มนี้ไว้บนชั้นหนังสือครับ

หนังสือเล่มนี้แบ่งออกเป็น 7 ตอน (17 บท) โดยตอนที่ 1 จะกล่าวถึงความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับโลกของกรดนิวคลีอิก และโครงสร้างโปรตีน รวมถึงความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับฐานข้อมูล ในตอนที่ 2 จะเป็นเรื่อง “Sequence Alignments” ซึ่งจะว่าด้วยทฤษฎีทางด้านการทำ pairwise sequence alignment และ database searching นอกจากนี้ยังมีเรื่องของ patterns และ profile analysis รวมทั้ง multiple alignment ด้วย ตอนที่ 3 เป็นเรื่องของ “Evolutionary Processes” ซึ่งจะว่าด้วยความรู้เกี่ยวกับ phylogenetic analysis ตั้งแต่พื้นฐานไปจนถึงระดับที่สามารถนำไปใช้งานได้ ตอนที่ 4 เป็นส่วนของ “Genome Characteristics” เนื้อหาในส่วนนี้ จะเน้นเรื่อง genome structure รวมทั้ง gene prediction และ genome annotation ด้วย ส่วนที่ 5 และ 6 เป็นเรื่องของการวิเคราะห์โครงสร้างโปรตีนทั้งในระดับ Secondary Structures และ Tertiary Structures ตามลำดับ ตอนที่ 7 เป็นเรื่อง “Cells and Organisms” ซึ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับ proteomics, microarray, clustering analysis และ systems biology นอกจากนี้ ส่วนท้ายสุดของเล่ม ยังมีภาคผนวกเกี่ยวกับภาคการคำนวณสำหรับปัดฝุ่นให้กับผู้ที่ร้างราไปนานแล้วอีกด้วย

จุดเด่นของหนังสือเล่มนี้ อยู่ที่ความตั้งอกตั้งใจของผู้เขียนที่พยายามจะสื่อให้ผู้อ่านเข้าใจเนื้อหามากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นการใช้ภาษาที่ง่าย ชัดเจน ไม่ซับซ้อน และการใช้ภาพประกอบมากมาย รวมทั้งแผนผัง flowchart ต่างๆ เพื่ออธิบายขั้นตอนการวิเคราะห์ข้อมูลแบบต่างๆ นอกจากนี้ภาพทั้งหมดในเล่มยังเป็นภาพสีอีกด้วยครับ และส่วนที่แปลกไปกว่าหนังสือเล่มอื่น (ซึ่งผมชอบมาก) ก็คือ ในส่วนต้นของแต่ละบท ผู้เขียนจะมี mind map ใส่ไว้ให้ตลอด เพื่อช่วยให้ผู้อ่านเห็นองค์รวมของเนื้อหาในแต่ละบท

นอกจากนี้ เนื้อหาในแต่ละบท แต่ละส่วนจะเริ่มต้อนจากส่วนที่ง่ายๆ เพื่อเป็นการปูพื้นให้กับผู้อ่านที่ไม่คุ้นเคยกับเนื้อหาในส่วนนั้นๆ แล้วค่อยๆ ไล่ระดับความยากของเนื้อหาไปยังส่วนที่ยากและซับซ้อน นอกจากนี้ เนื้อหาในหนังสือจะมีการสอดแทรกสมการทางคณิตศาสตร์ไว้พอสมควร แต่ก็มีบทบรรยายเพื่อให้เกิดความเข้าใจสมการเหล่านั้นได้เป็นอย่างดี ดังนั้น ผมแนะนำให้ผู้สนใจ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องสอน bioinformatics ควรมีครับ

สวัสดีค่ะพี่ๆ เพื่อนๆ และน้องๆ ทุกคน หลังจากที่หายหน้าไปพักใหญ่ คราวนี้ดิฉันกลับมาพบกับทุกคนอีกครั้งในบทความเรื่อง “Population Genetics: What is it?” หลายคนคงมีคำถามในใจว่า ทำไมดิฉันถึงนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับวิชาพันธุศาสตร์ประชากรในวารสารที่นำเสนอเรื่องราวทาง bioinformatics เหตุผลก็คือ “โดน บก. สั่งมาค่ะ” (อันนี้หยอกล้อกันเล่นเฉยๆ นะคะ) จริงๆ แล้วที่ดิฉันหยิบยกเรื่องนี้มานำเสนอก็เพราะว่า ความรู้ต่างๆ ทางพันธุศาสตร์ประชากรถูกนำมาประยุกต์ใช้ในงานบางอย่างทาง bioinformatics ยกตัวอย่างเช่น การประยุกต์ใช้ความรู้ทางด้าน neutral theory ในการทำความเข้าใจความหลากหลายของ protein และ DNA sequence ในงานทางด้าน sequence analysis หรือการประยุกต์ใช้ความรู้เกี่ยวกับ Hardy-Weinberg principles และ linkage analysis ในการศึกษา genome-wide association study (GWAS) ซึ่งนับได้ว่าเป็นงานทางด้าน genomics แขนงหนึ่ง ในขณะเดียวกันเทคโนโลยีต่างๆ ทางคอมพิวเตอร์และ bioinformatics ก็ถูกนำมาใช้ในงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับพันธุศาสตร์ประชากรเช่นเดียวกัน เป็นต้นว่า การใช้ประสิทธิภาพของเทคโนโลยีทางด้านคอมพิวเตอร์ในการสร้าง simulation model ในการศึกษาทฤษฏีต่างๆ ทางพันธุ-ศาสตร์ประชากร หรือการใช้เทคโนโลยีทางด้าน bioinformatics ในการทำความเข้าใจความหลากหลายทางพันธุกรรมในประชากร เป็นต้น

หลายคนคงคุ้นเคยกับวิชาพันธุศาสตร์ประชากรมาไม่มากก็น้อย บางคนก็อาจจะคุ้นเคยกับศาสตร์นี้ในแง่ของการประยุกต์ใช้ทฤษฏีต่างๆ ในงานวิจัย โดยเฉพาะผู้ที่ศึกษาทางด้านวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต บางคนก็อาจจะพอทราบคร่าวๆ ว่าศาสตร์นี้เป็นสาขาหนึ่งในวิชาพันธุ์ศาสตร์ที่ว่าด้วยการศึกษาโครงสร้างของลักษณะทางพันธุกรรมในประชากร ดังนั้นเพื่อให้ทุกคนเกิดความเข้าใจในทิศทางเดียวกันถึงความหมายของวิชานี้ ดิฉันจึงขอหยิบยกหัวข้อนี้มาเล่าสู่กันฟังค่ะ ก่อนอื่นคงต้องเริ่มจากนิยามของคำว่า ประชากร กันก่อนค่ะ

ประชากรคืออะไร?

ในทางชีววิทยา ประชากร จะหมายถึงกลุ่มของสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่หนึ่งๆ ในช่วงเวลาเดียวกัน โดยสมาชิกของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ สามารถสืบพันธุ์และให้ลูกที่ไม่เป็นหมันได้ ยกตัวอย่างเช่น ประชากรเต่าทะเล (marine turtles) บนเกาะ Galápagos, ประชากรนกเงือกในผืนป่าดงพญาเย็น ประเทศไทย, และประชากรมนุษย์ในโลก เป็นต้นค่ะ โดยทั่วไปแล้วความหลากหลายของลักษณะต่างๆ ในประชากรสามารถพบเห็นได้ตั้งแต่ระดับระหว่างสมาชิกของประชากรหนึ่งๆ ยกตัวอย่างเช่น ความแตกต่างของลักษณะทางกายภาพ เช่น สีผิว น้ำหนัก ส่วนสูง ระหว่างมนุษย์แต่ละคนไปจนถึงระดับระหว่างประชากรของสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันที่อาศัยอยู่ต่างพื้นที่กัน เช่น ความแตกต่างระหว่างนกเงือกในไทยกับนกเงือกในแอฟริกา โดยนกเงือกที่พบในประเทศไทยนิยมทำรังในโพรงต้นไม้ขนาดใหญ่ ขณะที่นกเงือกในแถบแอฟริกานิยมทำรังในโพรงไม้เตี้ยๆ หรือระหว่างประชากรของสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันที่อาศัยอยู่ต่างเวลากัน เช่น ความแตกต่างระหว่าง fossil armadillos กับ modern armadillos ค่ะ

พันธุศาสตร์ประชากรคืออะไร?

พันธุศาสตร์ประชากรเป็นสาขาวิชาหนึ่งทาง พันธุศาสตร์ที่ว่าด้วยการศึกษาลักษณะทางพันธุกรรมของประชากรและการเปลี่ยนแปลงลักษณะทางพันธุกรรมของประชากรที่เกิดจากปัจจัยต่างๆ เราสามารถวัดลักษณะทางพันธุกรรมของประชากรในเชิงปริมาณในรูปของความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรม หรือ allele frequency ได้ ดังนั้นเราอาจกล่าวได้ว่า พันธุศาสตร์ประชากรคือวิชาที่ว่าด้ายการศึกษาการเปลี่ยนแปลงของ allele frequency และปัจจัยที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของ allele frequency ในประชากรค่ะ ยกตัวอย่างเช่น การศึกษาการเปลี่ยนแปลงของการกระจายตัวของยีน bw75 ในประชากรทดลอง Drosophila melanogaster อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากกระบวนการ random genetic drift เป็นต้น

สำหรับปัจจัยต่างๆ ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของ allele frequency ในประชากร เราสามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ปัจจัยหลักๆ ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงลักษณะทางพันธุกรรม หรือ การกลายพันธุ์ (mutation) การคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรม (selection) การเปลี่ยนแปลงแบบไร้ทิศทางของลักษณะทางพันธุกรรมในประชากร (genetic drift) และการถ่ายเทลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างประชากร (gene flow)

การเปลี่ยนแปลงลักษณะทางพันธุกรรม หรือ mutation เป็นกระบวนการที่ก่อให้เกิดความหลากหลายทางพันธุกรรมในประชากรโดยการสร้าง allele ใหม่ในประชากร หรือเพิ่ม allele frequency ของ allele หนึ่งในประชากร กระบวนการนี้นับได้ว่าเป็นปัจจัยเบื้องต้นของกระบวนการอื่นๆ ที่จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมในประชากร และอาจส่งผลให้เกิดวิวัฒนาการในสิ่งมีชีวิตต่างๆ ได้ โดยมากกระบวนการนี้มักเกิดขึ้นแบบ random ซึ่งอาจทำให้ได้ลักษณะทางพันธุกรรมที่เป็นคุณ เป็นโทษ หรือไม่เป็นผลใดๆ ต่อการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิตเลยก็ได้ค่ะ โดยทั่วไปแล้วเนื้อหาในวิชาพันธุศาสตร์ประชากรจะไม่กล่าวถึงกระบวนการทางโมเลกุลที่ทำให้เกิดการกลายพันธุ์โดยละเอียดนะคะ แต่อาจจะพูดถึงอย่างคร่าวๆ เพื่ออธิบายลักษณะของการกลายพันธุ์ หากลักษณะทางพันธุกรรมที่ได้จากการกลายพันธุ์มีลักษณะที่เป็นประโยชน์ต่อสิ่งมีชีวิต (increase fitness) ลักษณะทางพันธุกรรมนั้นก็จะถูกคัดเลือกไว้ในประชากรและถูกถ่ายทอดสู่ประชากรรุ่นถัดไปค่ะ ซึ่งจะเป็นการเพิ่มความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมที่ถูกคัดเลือกไว้ แต่หากลักษณะทางพันธุกรรมที่ได้มีลักษณะที่เป็นโทษต่อสิ่งมีชีวิต (decrease fitness) เช่น การกลายพันธ์ของยีนที่ทำให้เกิดโรคต่างๆ ในคน ลักษณะทางพันธุกรรมนั้นก็มักจะถูกคัดทิ้งจากประชากรและไม่ให้มีการถ่ายทอดสู่ประชากรรุ่นถัดไป ซึ่งจะเป็นการลดความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมที่ถูกคัดทิ้งนั่นเอง กระบวนการคัดเลือกหรือคัดทิ้งเหล่านี้ก็คือกระบวนการคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรมหรือ selection ค่ะ เราจะสังเกตุได้ว่าทั้งการกลายพันธุ์และการคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรม ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมหนึ่งๆ อย่างมีทิศทาง สามารถทำนายได้ค่อนข้างแม่นยำคือถ้าไม่เพิ่ม ก็จะลดความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมที่เราสนใจค่ะ

หลายครั้งที่เราพบว่าการเปลี่ยนแปลงของความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมในธรรมชาติ เกิดขึ้นแบบไร้ทิศทาง (random) หรือที่เราเรียกว่า genetic drift การเปลี่ยนแปลงแบบนี้มักพบในประชากรที่มีขนาดเล็ก โดยเกิดจากความผิดพลาดในการสุ่มเลือกลักษณะทางพันธุกรรมในประชากรค่ะ ผลที่ได้อาจทำให้เกิดการเพิ่มความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมที่เป็นโทษหรือการลดความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิตในประชากรนั้นๆ การจะทำนายว่าความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมหนึ่งๆ ในประชากรที่การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมถูกควบคุมโดยอิทธิพลของ genetic drift นี้จะเพิ่มหรือลด เราไม่สามารถให้คำตอบได้ 100% ค่ะ แต่เราจะคิดออกมาในรูปแบบของความน่าจะเป็น (probability) แต่ผลระยะยาวของ genetic drift นั้นค่อนข้างแน่นอน คือจะลดความแตกต่างของลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างสมาชิกในประชากรหนึ่งๆ แต่จะเพิ่มความแตกต่างของลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างประชากร ซึ่งก็เป็นหนทางหนึ่งที่ทำให้เกิดวิวัฒนาการในสิ่งมีชีวิตต่างๆ ได้เช่นกัน การจะสมดุลความแตกต่างของลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างประชากรของสิ่งมีชีวิตเดียวกัน สามารถทำได้โดยการถ่ายเทลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างประชากร หรือ gene flow การถ่ายเทนี้เกิดจากการอพยพของสมาชิกของประชากรจากที่หนึ่งไปสู่อีกที่หนึ่ง โดยที่สมาชิกเหล่านี้สามารถอยู่รอดและถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของตนเองไปสู่ประชากรรุ่นถัดไปในที่ใหม่ได้ ดังนั้น ผลของการถ่ายเทลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างประชากรจะเป็นไปในทิศทางตรงกันข้ามกับ genetic drift ค่ะ

นอกจากปัจจัยหลักๆ ทั้ง 4 ปัจจัยข้างต้นนี้ วิชาพันธุศาสตร์ประชากรยังสนใจศึกษาผลของการ recombination และ nonrandom mating ที่มีต่อลักษณะทางพันธุกรรมในประชากรด้วยค่ะ โดย recombination นั้นอาจก่อให้เกิดการลักษณะใหม่ๆ ขึ้นในประชากรโดยเกิดจากการผสมกันของลักษณะทางพันธุกรรมที่มีอยู่เดิมในประชากรในรูปแบบใหม่ ส่วนผลของ nonrandom mating ต่อลักษณะทางพันธุกรรมของประชากรนั้น จะมีลักษณะคล้ายคลึงกับผลของการคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรมที่เราเรียกว่า selection โดยส่งผลให้เกิดการเพิ่มหรือลดความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมบางอย่างในประชากร ซึ่งในบางกรณีก็อาจนับเป็นรูปแบบหนึ่งของการคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรมได้ ยกตัวอย่างเช่น ในกรณีที่สิ่งมีชีวิตเพศเมียเลือกสิ่งมีชิวิตเพศผู้ที่จะผสมพันธุ์โดยอาศัยหลักเกณฑ์บางอย่าง เราจะเรียกกรณีนี้ว่า sexual selection ค่ะ

ในประชากรสมมุติที่มีขนาดใหญ่ (ไม่มี genetic drift) โดยที่สมาชิกแต่ละหน่วยมีการสืบพันธุ์โดยอาศัยเพศอย่างเป็นอิสระ (random mating) ไม่มีการเปลี่ยนแปลงลักษณะทางพันธุกรรม (no mutation) ไม่มีการคัดเลือกลักษณะทางพันธุกรรม (no selection) และไม่มีการถ่ายเทลักษณะทางพันธุกรรมระหว่างประชากร (no gene flow) หรือที่เราเรียกว่า Hardy-Weinberg population นั้น ความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมในประชากรชนิดนี้จะคงที่ตลอดไป ซึ่งในความเป็นจริงเรามักไม่พบประชากรลักษณะนี้ในธรรมชาติค่ะ ดังนั้นทฤษฏีต่างๆ ในวิชาพันธุศาสตร์ประชากรจึงเป็นการตอบคำถามว่า ประชากรที่สนใจจะมีลักษณะทางพันธุกรรมอย่างไรหากประชากรนั้นๆ มีลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายๆ อย่างไม่ตรงตามประชากรสมมุตินี้ อย่างไรก็ดี ในงานวิจัยบางอย่างยังคงใช้ทฤษฏีของ Hardy-Weinberg ซึ่งตั้งอยู่บนสมมุติฐานของประชากรสมมุตินี้เป็นจุดตั้งต้นในงานวิจัย ยกตัวอย่างเช่น การหา gene ที่สัมพันธ์กับโรคต่างๆ ในมนุษย์โดยวิธี genome-wide association study (GWAS) ความถี่ของ SNPs (single nucleotide polymorphisms) ที่ถูกนำมาพิจารณาหาความสัมพันธ์กับโรคที่ศึกษาจะต้องไม่แตกต่างอย่างมีนัยยะสำคัญจากความถี่ที่ประเมินได้ตาม Hardy-Weinberg principle ค่ะ ดังนั้นถึงแม้ว่าประชากรที่เราศึกษาจะมีคุณสมบัติไม่ครบถ้วนตาม assumptions ของ Hardy-Weinberg principle แต่ประสิทธิภาพของทฤษฏีนี้ก็มากพอที่จะนำมาประยุกต์ใช้ในงานวิจัยบางอย่างได้อยู่ค่ะ

จากนิยามของวิชาพันธุ์ศาสตร์ประชากรที่กล่าวถึงการศึกษาการเปลี่ยนแปลงของ allele frequency ซึ่งเป็นคุณลักษณะเชิงปริมาณและทฤษฏีต่างๆ ทางพันธุศาสตร์ประชากรที่ถูกพัฒนาในรูปของสมการทางคณิตศาสตร์ (mathematical model) ซึ่ง model ทางคณิตศาสตร์ในวิชานี้อาจแบ่งออกเป็น 2 แบบหลักๆ ตามลักษณะช่วงเวลาได้แก่ model ที่พิจารณาช่วงเวลาในประชากรแบบไม่ต่อเนื่อง (discrete time model) และ model ที่พิจารณาช่วงเวลาในประชากรแบบต่อเนื่อง (continuous time model) หรืออาจแบ่งเป็น 2 แบบตามการพิจารณา random effect ใน model ได้แก่ model ที่ไม่รวม random effect (deterministic model) และ model ที่รวม random effect (stochastic model) ดังนั้นเราจะเห็นได้ว่า การจะเข้าใจเนื้อหาของวิชานี้และนำไปประยุกต์ใช้ในงานวิจัยอื่นๆ ได้ ต้องอาศัยความรู้ทางคณิตศาสตร์และวิธีคิดเชิงปริมาณ ซึ่งในหนังสือ “Introduction to Population Genetics” โดย Richard Halliburton ได้สรุปอย่างคร่าวๆ ถึงความรู้ทางคณิตศาสตร์ที่จำเป็นต่อผู้ที่ศึกษาวิชานี้อันได้แก่ ความรู้ทางพิชคณิต (algebra), ความรู้เกี่ยวกับ logarithmic และ exponential function, ความเข้าใจเกี่ยวกับ differentiation และ integration, และความรู้ความเข้าใจทางสถิติทั้งในส่วนของความน่าจะเป็นและการทดสอบทางสถิติ อาจะฟังดูยากนะคะสำหรับพี่ๆ เพื่อนๆ และน้องๆ ที่ไม่ค่อยคุ้นเคยกับการคิดและวิเคราะห์ทางคณิตศาสตร์เท่าไหร่ แต่ในทางปฏิบัตินั้นไม่ยากอย่างที่คิดค่ะ เพราะสิ่งสำคัญอยู่ที่การสร้างสมการที่เหมาะสมต่อประชากรที่ศึกษาค่ะ ซึ่งหากเราเข้าใจลักษณะของประชากรของเราดีแล้ว การจะสร้างสมการเพื่ออธิบายประชากรนั้นจะไม่ยากเลยค่ะ

วิชาพันธุศาสตร์ประชากรนับเป็นสาขาวิชาหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญในการวิจัยด้านต่างๆ อาทิเช่น การประยุกต์ใช้ความรู้ทางด้านพันธุศาสตร์ประชากรในการออกแบบการผสมพันธุ์ของพืชและสัตว์ เพื่อช่วยเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร หรือเพื่อช่วยในการรักษาเผ่าพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตที่ใกล้จะสูญพันธุ์ การใช้ทฤษฏีต่างๆ ทางพันธุศาสตร์ประชากรในการศึกษาวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต หรือการประยุกต์ใช้ความรู้ทางด้านพันธุศาสตร์ประชากรในการระบุยีนที่ก่อให้เกิดโรคในมนุษย์โดยการเปรียบเทียบความถี่ของลักษณะทางพันธุกรรมของกลุ่มที่เป็นโรคกับกลุ่มที่ไม่เป็นโรค เป็นต้น ดังนั้นเราจะเห็นได้ว่าวิชาพันธุศาสตร์ประชากรนับเป็นความรู้พื้นฐานที่น่าจะเป็นประโยชน์มากทีเดียวค่ะ

สำหรับบทความนี้ ผู้อ่านคงได้เรียนรู้กันแล้ว นะคะว่าวิชาพันธุศาสตร์ประชากรว่าด้วยเรื่องอะไร และความรู้พื้นฐานที่จำเป็นต่อการศึกษาวิชานี้มีอะไรบ้าง หวังว่าพี่ๆ เพื่อนๆ และน้องๆ ที่เคยสงสัยว่าวิชานี้คืออะไรคงได้คลายข้อข้องใจกันไม่มากก็น้อยนะคะ หากใครสนใจรายละเอียดเพิ่มเติม ดิฉันขอแนะนำหนังสือ “Introduction to Population Genetics” โดย Richard Halliburton ค่ะ

----------------------------------------------------------------

¹ ที่มา: http://marketing.appliedbiosystems.com/mk/get/INNOVATIONS09_OCT08_FEA TURED_ARTICLE

² ที่มา: http://thaihornbill.org.www.readyplanet5.com/

³ ที่มา: http://www.sc.chula.ac.th/courseware/naturev2/ ppt/5.pps#306,8,Slide 8

ครั้งนี้ตั้งใจจะว่ากันเรื่อง list แต่อดไม่ได้ที่จะขอย้อนกลับไปพูดเรื่อง while loop ต่อจากครั้งที่แล้วอีกนิดหน่อย

จากครั้งที่แล้ว code ที่ทำกันออกมา ใช้ดีทีเดียว บาง code ก็ทำงานได้ บาง code ก็ผิดพลาดบ้าง แล้วบาง code ก็ทำให้ผมอมยิ้มกับไอเดียเก๋ไก๋ในการเลือก condition สำหรับ while loop

ถ้าเราคิดอย่างตรงไปตรงมา condition ของ while loop น่าจะเป็นคำพูดที่ว่า

“ทำต่อไปเรื่อยๆ ตราบใดที่ choice ไม่เท่ากับ Q” เพราะเราต้องการให้วนลูปจนกว่าผู้ใช้จะต้องการหยุด ด้วยการกดปุ่ม Q

เราพอจะเขียนเป็น pseudocode ได้ประมาณนี้